خنده، درد را کاهش می‌دهد

در واقع تحقیقات نشان می‌دهد کمی خنده با دوستان باعث تولید مواد شیمیایی مسکن دار در مغز شده و به تبع آن می‌تواند به کاهش آلام افراد کمک کند. براساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه آکسفورد تصور می‌شود انسان‌های اولیه برخلاف دیگر جانداران، از ته دل می‌خندیدند. این مسئله سبب شد اجداد ما بتوانند در گروه‌های قبیله‌ای بزرگ‌تری زندگی کنند درحالی‌که گونه‌های جانوری دیگر قادر به تشکیل چنین اجتماعات بزرگی نبوده‌اند.

پروفسور رابین دانبار از انستیتو انسان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی دانشگاه آکسفورد و از مسئولان این تحقیق، معتقد است خنده‌های غیرقابل کنترل یک ماده شیمیایی موسوم به اندروفین را در بدن آزاد می‌کند که موجب شادی، سرخوشی و کاهش درد می‌شود. وی افزود: این خنده‌ها باعث تخلیه ریه‌ها می‌شود و وقتی می‌گوییم از خنده دلم درد گرفت، این همان دردی است که تولید اندروفین می‌کند. هورمون اندروفین همان هورمون حاوی مواد شیمیایی مسکن دار در بدن است که تولید آرامش می‌کند. پس از هرنوع ورزش و فعالیت فیزیکی نیز هورمون اندروفین در بدن تولید آرامش و حسی از راحتی می‌کند. دکتر پرویز روزبیانی متخصص روانشناس نیز در گفت‌وگو با همشهری نظر خود را درباره خواص درمانی خنده بیان کرد.

• در خبرها آمده بود که بنا بر تحقیقاتی که در دانشگاه آکسفورد انجام شده، خنده به‌ویژه خنده در محیط‌های جمعی و با دوستان، باعث تولید مواد شیمیایی مسکن‌دار در مغز و کاهش دردهای جسمانی می‌شود؛ آیا به‌نظر شما این فرضیه می‌تواند از نظر علمی درست باشد؟

بله. در مورد تغییرات شیمیایی زیاد شنیده و خوانده‌ام. این تأثیرات، طبیعی است. ضرب‌المثل خنده بر هر دردبی‌درمان دواست که بی‌جهت پدید نیامده است. همه می‌گویند هرچه روحیه افراد شاد‌تر باشد مشکلات کمتری هم خواهند داشت. قبل از اینکه مطالعات علمی زیادی صورت بگیرد شخصیت افراد را به 2 دسته تقسیم کرده بودند؛ درونگرا و برونگرا، که برونگراها خیلی اجتماعی هستند و با دیگران خوب رابطه برقرار می‌کنند. درونگراها نیز شخصیت درونگرا دارند و سخت با دیگران رابطه برقرار می‌کنند و دوستان صمیمی کمی دارند؛ برعکس، برونگراها دوستان زیادی دارند و زود با دیگران آشنا می‌شوند و با آنها می‌گویند و می‌خندند و خوش خنده‌اند و دیگران را می‌خندانند و به همین دلیل دارای روحیه بهتری نسبت به درونگراها هستند و کمتر دچار مسائل و مشکلات می‌شوند.

• آیا خنده واقعا باعث کاهش دردهای جسمانی می‌شود یا اینکه این فرضیه هنوز به‌طور علمی اثبات نشده است؟

تاثیر دارد، می‌گویند: «بخند تا دنیا به رویت بخندد». تاثیر خنده بر دردها و آلام به‌وضوح در این ضرب‌المثل قدیمی آمده است. آنهایی که روحیه‌ای بسته دارند و همیشه اخم‌ها و سگرمه‌هایشان درهم است، معمولا دارای ظاهری بیمارگونه و رنگ پریده و بیش از حد لاغر اندام هستند. اما افراد شاد و برونگرا سر حال‌تر به‌نظر می‌رسند و دارای پوست شفاف‌تر و در کل چهره‌ای شاد‌تر هستند. این افراد همچنین وزن بالاتری نسبت به افراد گروه اول دارند زیرا دارای روحیه بانشاط و خندانی هستند. این فرضیه ثابت شده که تغییرات شیمیایی نه‌تنها در مغز افراد شاد و خندان که در خون آنها نیز رخ می‌دهد.

• تا‌کنون بیشتر راجع به کاهش درد صحبت شد اما مسئله این است که آیا خنده به‌خودی خود می‌تواند اثر درمانی یعنی شفابخشی داشته باشد؟

بله، راجع به این مسئله نیز خیلی سخن به‌میان آمده و مقالات زیادی نوشته شده است، اصولا درد چیزی است که به فرهنگ مردم ربط دارد، افراد نسبت به درد واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال شما مشاهده می‌کنید که خانم‌های ایلیاتی که در محیطی شادتر و باطراوت‌تر از محیط شهری زندگی می‌کنند، در زمان مهاجرت ایلی که بسیار سخت و طاقت‌فرساست در اغلب موارد کارهای خود را به تنهایی انجام می‌دهند و حتی زایمان می‌کنند درحالی‌که خانم‌هایی که در جوامع شهری زندگی می‌کنند، و از نظر مالی موقعیت مناسبی دارند، در موقع زایمان از دکتر درخواست می‌کنند به آنها داروی بیهوشی تزریق کند تا درد زایمان را متوجه نشوند.

پس نتیجه می‌گیریم افرادی که شاد زندگی می‌کنند و روحیه شادتری نیز دارند در برابر درد مقاوم‌ترند و کمتر رنج می‌برند. ما به خانواده بیماران توصیه می‌کنیم که بیمار خود را به زیارت، سفر یا گردش ببرند یا اوقات فراغت آنها را با دیدن فیلم‌های شاد و خنده‌دار پرکنند. آنها نیز توصیه‌های ما را انجام می‌دهند و در مراجعات بعدی می‌گویند حال بیمارشان بهتر است. فرهنگ خانواده بر شخصیت افراد تاثیر‌گذار است به‌عنوان مثال فرزندان والدین شاد و برونگرا و خنده رو اغلب سرحال‌تر و تندرست‌تر از فرزندان یک خانواده غمگین و افسرده هستند.